Solliciteren als een baas
Vacature: Startersfunctie, minimaal twee jaar ervaring gewenst.
Herkenbaar? Waarschijnlijk wel. Misschien ben je alvast aan het oriënteren binnen de arbeidsmarkt. Of ben je al een periode aan het solliciteren? Dat kan als starter best lastig zijn. Je wilt na je studie graag zo veel mogelijk ervaring opdoen, maar het lijkt alsof je met ervaring geboren had moeten worden! Hoe krijg je als starter je voet tussen de deur en bemachtig je jouw droom positie?
Laat je niet ontmoedigen bij het solliciteren! Allereerst over die vacature. Dit is het verlanglijstje van het bedrijf. Maar als jij als kind jarig werd, kreeg je dan alles wat je wenste? Waarschijnlijk niet. Een verlanglijstje is niet hetzelfde als een vereisten en zo moet je het dus ook benaderen. Als jijzelf gelooft dat je een match met het bedrijf kan zijn, dan kun je gewoon solliciteren. Ook als je maar aan de helft van de gevraagde punten voldoet.
Interessant feit; mannen hebben hierbij over het algemeen veel meer lef dan vrouwen. Een man solliciteert namelijk al als hij zich in 40 – 60% van de vacaturewensen herkent. Vrouwen pas bij 80 – 100%. Denk als je een vacature ziet dus wat vaker als een man. Het is helemaal niet erg om een beetje sterk in je schoenen te staan, en aan te tonen dat juist jij de beste persoon bent voor de functie.
Een goede starterspositie is het vervolg van je opleiding
Want de kans is klein dat je na je studie bent uitgeleerd. Sterker nog, je bent waarschijnlijk nog helemaal nieuw op de werkvloer. Op een stage en misschien een bijbaan na, heb je nog nooit meegedraaid in een volwaardig bedrijf. En dat kan best even wennen zijn. Daarom is het heel fijn als een goede starterspositie vindt. Dit biedt je namelijk de kans om alles te leren, zonder dat je gelijk grote verantwoordelijkheden moet dragen. Je zult wat meer begeleiding krijgen in de eerste periode en mag nog overal vragen over stellen zonder dat je vreemd aangekeken wordt. Er zijn gelukkig steeds meer bedrijven die een starterspositie als verlengde van de opleiding beschouwen en jou dus ook de ruimte geven om te leren. En dat is heel belangrijk. Als een bedrijf dit begrijpt, zal de vacature ook al een stuk minder op ervaring en meer op eigenschappen ingestoken zijn.
Gebruik je netwerk als startpunt bij sollicitaties
Hier kun je goed mee starten terwijl je nog aan het studeren bent. Als student heb je een bepaalde gunfactor. Je kunt meer van mensen vragen, omdat er nog begrip is voor het feit dat je jezelf wilt ontwikkelen.
Sterker nog, een student die nu al interesse toont voor haar vakgebied en carrière, dat is een pluspunt. Je studie is daarom het perfecte moment om te starten met de jacht op je eerste baan. Een goed begin is een goede stage. Zeker bij een afstudeerstage gebeurt het vaak dat stagiaires kunnen ‘blijven’ en zo hun eerste baan binnenslepen. Als je dit wilt natuurlijk.
Maar ook bij een meeloop stage kun je al wat lijntjes opbouwen die jou later aan je baan helpen. Als je deze lijntjes maar goed warm houdt. Doe dus je best, blijf vriendelijk en voeg al je collega’s tijdens je stages toe aan je LinkedIn Netwerk. Je kunt hier gemakkelijk in contact blijven, door bijvoorbeeld af en toe te reageren op de ontwikkelingen van het bedrijf.
Is een stage geen onderdeel van jouw opleiding? Dan zou je kunnen overwegen om deze toch te doen. Je loopt dan waarschijnlijk een half jaar studievertraging op, maar doet wel de belangrijke eerste ervaringen op die jou straks ook weer helpen bij het vinden van je eerste baan. Het is ook een optie om een stage te zoeken voor in je zomervakantie. Zo blijf je op track en kun je jezelf toch verder ontwikkelen.
Stages zijn een prima plek om een eerste baan te vinden
Naast je stage kun je ook kijken naar extra projecten via je studie, bijbaantjes en andere manieren om bij vette bedrijven binnen te komen. En als je daar dan binnenkomt, al is het maar om een dagje mee te kijken in de keuken, zorg dan dat je je bij iedereen voorstelt en deze mensen achteraf toevoegt aan je LinkedIn netwerk. Een kort berichtje met; ‘Nogmaals bedankt voor xxx, ik blijf graag op de hoogte van de ontwikkelingen van xxx en zou je daarom graag toevoegen aan mijn netwerk’, is genoeg, en zeker niet vreemd.
Misschien wil of kun je niet bij je stage verder. Dan is het, nadat je je diploma hebt behaald, tijd om te solliciteren. Maar zoals we hierboven al eens besproken, kan het best lastig zijn om met nauwelijks ervaring te solliciteren. Want hoe ga je jezelf verkopen zonder opgedane hard skills?
Solliciteren als starter:
een spetterende eerste indruk
Val je op tussen al die andere sollicitanten? Zeker in een markt waar meer aanbod dan vraag is, wordt het lastig om jezelf als starter te onderscheiden. Maar er zijn zeker dingen die je kunt doen om te zorgen dat je jezelf kunt verkopen in een persoonlijk gesprek.
Laten we starten met je cv en motivatiebrief. Je kunt natuurlijk een generiek curriculum vitae en motivatiebrief sturen naar meerdere bedrijven. Maar veel beter is het om voor iedere vacature een aangepast cv te maken. Dit laat zien dat je bereid bent ergens tijd en moeite in te stoppen, en geeft je de kans om goed samen te vatten waarom je juist voor die functie geschikt bent.
Ik raad je daarom aan om te starten met een basis opzet voor zowel je cv en motivatiebrief. Deze kun je vervolgens per sollicitatie personaliseren. Zorg ervoor dat het template van zowel je brief en cv overeenkomen en een goede uitstraling hebben.
Een handige tool die je kunt gebruiken is Canva. Dit is een gratis (freemium) programma waarmee je duizenden ontwerpen kunt maken. Canva heeft ook ontelbaar veel geschikte CV templates. Je kunt deze eenvoudig dupliceren en zo voor al je sollicitaties een gepersonaliseerde brief maken.
Een goed cv als starter
Wat maakt nu een goed cv? Laten we starten met de opmaak. Deze moet natuurlijk overzichtelijk en goed leesbaar zijn. Maar het mag er ook best een beetje mooi uitzien. Je kunt prima kleur toevoegen, als je het maar bij een of misschien twee rustige kleuren houdt. Kies bij voorkeur een witte of lichte achtergrond. En houd er rekening mee dat je cv uitgeprint kan worden, en dat hij dan ook in zwart wit goed leesbaar moet zijn. Als je een creatief beroep hebt, zoals een graphic designer, dan kun je natuurlijk flink uitpakken.
Je mag zelf kiezen of je wel of geen foto wilt toevoegen op je cv. Dit is niet echt meer nodig, omdat je ook een LinkedIn profiel op je cv hebt staan, waarop je wel weer een profielfoto hebt. Als mensen je gezicht willen zien, kan dat dus zodra ze je gaan opzoeken. Wil je wel een foto op je cv, plaats dan een professionele en vriendelijke foto van je gezicht in de linker of rechter bovenhoek.
Wat zet je in je cv?
Een goed cv start met een korte bio. Hierin kun je jezelf in drie of vier zinnen omschrijven. Focus hierbij op je kernkwaliteit, motivatie en ambitie. Het kan best een uitdaging zijn om deze onderdelen in slechts korte zinnen samen te vatten. Denk hier vooral even over na en vraag zo nodig feedback van je ouders of vrienden. Dit zal het eerste zijn wat de ontvanger van je cv leest, dus besteed hier genoeg aandacht aan.
Natuurlijk komen de standaard onderdelen ook op je profiel: contactgegevens, opleiding en ervaring. Als je eigenlijk nog geen eerdere werkervaring hebt, kan het lastig zijn om dit gat op te vullen. Je hebt liever niet dat hier alleen je bijbaantje als vakkenvuller bij de Albert Heijn staat. Probeer daarom tijdens je studie al relevante ervaring op te doen. Je kunt dit onderdeel op je cv als starter prima breder trekken dan alleen werkervaring. Bijvoorbeeld de commissie van je studievereniging waar je onderdeel van bent, vrijwilligerswerk, interessante studieprojecten enzovoorts. Afhankelijk van jouw ervaring kun je dit onderdeel splitsen in werkervaring en projecten.
Je kunt naast je LinkedIn profiel ook kiezen voor een website. Dit is eigenlijk een digitaal cv waarop je naast je basisinformatie ook bijvoorbeeld projecten en persoonlijke stukken kunt weergeven. Zeker voor freelancers of mensen met een portfolio kan dit een mooie manier zijn om werk te laten zien. Je maakt een digitaal cv heel eenvoudig, bijvoorbeeld met Squarespace. De vraag is echter hoeveel toegevoegde waarde dit jou momenteel biedt, als je nog weinig ervaring hebt.
Focus bij het solliciteren als starter op soft skills
Hiermee bedoelen we de eigenschappen die jou als persoon omschrijven. Waarschijnlijk heb je hier wel een stuk of drie van op je CV staan. Energiek, leergierig en nauwkeurig bijvoorbeeld. Maar dit zijn slechts loze woorden als je deze niet koppelt aan je sollicitatie. Zorg er dus voor dat je jezelf als persoon goed kunt omschrijven, en dat je de eigenschappen aan ervaringen kunt koppelen.
Heb je iets gepresteerd waar je trots op bent? Heb je ergens met heel veel plezier aan gewerkt? Gebruik dit soort ervaringen om je persoonlijkheidseigenschappen kleur te geven. Zo kun je in je motivatiebrief passende voorbeelden geven.
De motivatiebrief die je een sollicitatie gesprek oplevert
In je motivatiebrief kun je echt het verschil maken. Hierin vertel je namelijk waarom jij geschikt bent voor de functie, of op zijn minst uitgenodigd zou moeten worden voor een gesprek. Eigenlijk is je motivatiebrief de eerste indruk van jou op misschien wel je toekomstige werkgever. Natuurlijk heeft hij of zij ook je cv gezien, maar dit is zo beknopt dat het lastig is om jou als persoon hierin te omschrijven.
Als je gaat solliciteren wil ik je aanraden om voor iedere sollicitatie een persoonlijke motivatiebrief te schrijven. Dit lijkt misschien veel werk, maar als je bedenkt dat een uurtje werk je de baan van je dromen kan opleveren, dan valt het wel weer mee toch?
De opbouw van je motivatiebrief
Start de motivatiebrief met een korte introductie en de reden dat jij op die vacature solliciteert. Dit is bij voorkeur een persoonlijke link die jij met het bedrijf, de sector of de visie van de onderneming hebt. Wat zorgt ervoor dat jij de passie van de onderneming deelt?
Vervolgens kies je één of twee gevraagde eigenschappen of ervaringen in de vacature, die je kunt koppelen aan een van jouw eigenschappen. Maak het praktisch! De ontvangers van jou brief lezen waarschijnlijk tientallen brieven waarin iemand zegt hoe creatief en ondernemend ze wel niet zijn. Je kunt je onderscheiden door hier een concreet voorbeeld aan te hangen, bijvoorbeeld hoe je die creativiteit hebt gebruikt bij het creëren van een studentenmagazine, met X resultaat als gevolg.
Hierna draai je jouw eigenschappen om, en vertel je wat je denkt bij te kunnen dragen bij het bedrijf. Lees je daarom goed in. Op de meeste websites kun je veel vinden over de missie en visie van een onderneming. Hoe zou jij hier aan kunnen bijdragen? Wees ook hier weer zo concreet mogelijk. Laat ook zeker weten dat je jezelf graag wilt blijven ontwikkelen.
Als laatste sluit je de brief af met een overtuigend einde. Wees zelfverzekerd! Woorden als: ‘ ik hoop’ en ‘ in afwachting’ kun je beter vermijden. Kies liever voor een duidelijke call to action voor de lezer, namelijk jou uitnodigen voor een gesprek! Een goed voorbeeld is: “Ik kom graag bij u langs voor een gesprek waarin ik mijn motivatie en mijn enthousiasme voor deze baan nader kan toelichten.”. Of de iets minder formele variant: “Graag geef ik in een sollicitatiegesprek mondeling toelichting op mijn motivatiebrief.”. Meer goede tips voor het schrijven van een motivatiebrief vind je hier en hier.
De reactie op je sollicitatie
Je hebt je sollicitatie verstuurd. Nu is het afwachten.
Er zijn eigenlijk vier verschillende scenario’s die kunnen gebeuren:
1. Je hoort helemaal niks
Helaas komt dit vaker voor dan je denkt. Je kunt er vanuit gaan dat je bij de helft van je sollicitaties geen reactie krijgt. Heb je twee weken na je sollicitatie nog geen reactie? En is de sollicitatieperiode, als die er is, gesloten? Dan kun je even een mailtje sturen. Vraag simpelweg of je sollicitatie goed ontvangen is en of het sollicitatieproces nog bezig is. Als je hierop wel reactie ontvangt, kun je ook weer vragen waarom je niet uitgenodigd bent voor een volgende ronde. Deze feedback kun je in het vervolg meenemen.
2. Je wordt afgewezen
Het is natuurlijk niet leuk, maar de kans is groot dat je een of meerdere keren afgewezen gaat worden. Zeker als je solliciteert naar functies die eigenlijk meer of een ander soort ervaring vragen. Probeer dit niet persoonlijk op te vatten. Jij bent nog steeds even leuk en fantastisch, het bedrijf is alleen op zoek naar een ander smaakje mens. Je kan tenslotte de meest zoete en sappige aardbei ter wereld zijn, er zal altijd iemand zijn die niet van aardbeien houdt. Indien er in de e mail geen reden van afwijzing wordt gegeven, kun je hier nog even naar vragen. Anders bedankt je de persoon vriendelijk en laat je weten dat, wanneer er in de toekomst geschikte posities komen, je graag in contact komt.
3. Je wordt via email uitgenodigd voor een gesprek
Hoera! Je krijgt een email waarin je wordt uitgenodigd voor een gesprek. Probeer binnen 24 uur te reageren op de email. Laat je enthousiasme blijken en bedank de zender van de email.
Waarschijnlijk wordt er een moment voorgesteld of wordt je gevraagd mogelijkheden te geven. Stel je zo flexibel mogelijk op, maar wees ook duidelijk. Bijvoorbeeld: Ik ben beschikbaar op dinsdag 26 mei tussen 10.00 en 16.00 of op donderdag 28 mei tussen 09.00 en 13.00. Het bedrijf heeft waarschijnlijk meerdere gesprekken in te plannen in een al druk rooster, dus als jij maar een uurtje per week beschikbaar bent wordt dit heel lastig.
4. Je wordt gebeld
Als je aan het solliciteren bent, is het handig om het geluid van je telefoon aan te laten. Je kan immers altijd gebeld worden door een bedrijf. Neem de telefoon op en zeg hierbij altijd je naam. ‘Hallo, je spreekt met Kim’ is prima. De persoon zal zichzelf voorstellen en laten weten te bellen vanwege je sollicitatie. Reageer enthousiast! Dit is je eerste indruk en eigenlijk een vorm van solliciteren. Mocht je eigenlijk niet in de gelegenheid zijn om te bellen, laat dit dan gerust weten en spreek en moment af wanneer je terug kan bellen. Zo voorkom je een gehaast en lastig gesprek.
Het telefoongesprek zal waarschijnlijk gebruikt worden om de eerste sollicitanten te filteren. Je kunt een aantal standaard vragen verwachten: ‘Waarom heb je gesolliciteerd op deze functie’, ‘Wat heb je bij bedrijf X of project Z gedaan’, ‘Welke eigenschappen omschrijven jou goed’ en ‘Waar ben je minder goed in’. Dit zijn allemaal vragen die je kunt voorbereiden en die je als het goed is in je hoofd hebt zitten. Het is belangrijk dat je een beeld hebt van hoe je bent als persoon en dit goed kan omschrijven.
Het sollicitatiegesprek
Oef, gelukt! Je bent uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek. Dit is je kans om te laten zien wie je bent en de baan te veroveren. Veel mensen vinden solliciteren heel spannend. Logisch, je bent bang dat je gekke dingen zegt en een verkeerde indruk achterlaat.
Wat kan helpen, is je goed realiseren dat dit een kennismakingsgesprek voor beide kanten is. Eigenlijk zou het bedrijf net zo zenuwachtig moeten zijn als jij. Zij willen immers ook een goede indruk achterlaten. Het kennismakingsgesprek is jou eerste kans om te ontdekken hoe de cultuur binnen het bedrijf is. Is dit een plek waar je elke dag met plezier naar toe gaat?
Voorbereiden op je sollicitatie
Een goede voorbereiding is het halve werk. Zorg dat je sowieso de website van het bedrijf goed doorspit en zoek op recente nieuwsberichten. Check daarnaast de social media kanalen van het bedrijf. Als je interessante haakjes ziet, ideeën krijgt voor verbeteringen of vragen hebt over bepaalde dingen, schrijf die dan vooral op. Dit kan tijdens het gesprek van pas komen.
Ook op LinkedIn kun je veel informatie vinden. Als je de bedrijfspagina opzoekt kun je daarnaast ook even gluren bij de mensen die er werken en wellicht wel jou toekomstige collega’s. Zelf vind ik het niet vreemd als een potentiële collega zijn of haar onderzoek doet. Maar mocht je het vervelend vinden als mensen zien dat je op hun pagina snuffelt, dan kun je dit uitzetten in je instellingen.
Zorg ervoor dat je het adres weet (bij meerdere vestigingen check je dit bij je contactpersoon) en dat je de route hebt uitgestippeld. Je wilt natuurlijk niet te laat komen, dus neem reken extra reistijd! Als er niets misgaat onderweg, ben je wellicht een half uur te vroeg. Dan wacht je gewoon buiten of in het bushokje. Bij voorkeur kom je ongeveer tien tot vijf minuten voor afgesproken tijd bij het bedrijf binnen.
Wat draag je bij het solliciteren?
Het vinden van een geschikte outfit kan een uitdaging zijn. Je wilt immers niet overdressed, maar ook zeker niet underdressed zijn. Een goede regel kan zijn; èèn smaakje netter dan het bedrijf zelf. Als je op de website kijkt, kun je vaak wel een beetje zien hoe de werknemers zich kleden. Is dit redelijk casual? Dan kun je het beste kleden richting business casual. Als je op Pinterest op deze term zoekt, zul je honderden geschikte voorbeelden krijgen.
Een veilige optie is altijd een nette broek, laarsjes, elegante blouse en een leuke blazer of jasje. Een mantelpakje is eigenlijk bijna niet meer nodig, behalve als je bij een echte corporate functie met een zeer formele cultuur gaat solliciteren.
Probeer op de website de dresscode te achterhalen, of vraag het aan je contactpersoon.
Het kennismakingsgesprek
Bij het eerste gesprek in je sollicitatie, zul je letterlijk ‘kennis maken’ met het bedrijf en de mensen. Zij willen een goede eerste indruk van jou, hoe je bent als persoon en welke ervaring je hebt. En andersom wil jij een eerste indruk van het bedrijf. Een sollicitatiegesprek draait om beide kanten! Er zijn honderden tips en tricks over het kennismakingsgesprek. Maar uiteindelijk draait het om het geven van de beste indruk van jezelf. Laat zien wat jou beweegt en onderscheid als persoon. Als dit is waar het bedrijf naar op zoek is, dan zullen ze dit alleen maar waarderen.
Zeker als starter wil je laten zien dat je leergierig bent. Probeer niet te liegen tijdens je sollicitatie over ervaring en kennis, want uiteindelijk val je hiermee door de mand. Eerlijkheid duurt het langst, en laten zien dat je bescheiden en open bent valt vaak beter in de smaak. Iedereen kan zich immers verder ontwikkelen, maar dan moet hij of zij daar wel voor open staan.
Zorg ervoor dat je een korte pitch voorbereid. Wie je bent, wat je doet en waarom je bij dit bedrijf wil werken. Deze vraag komt eigenlijk altijd terug. Denk ook na over je passie, je talenten en een paar eigenschappen die je wellicht wat meer moet ontwikkelen.
Ook heel belangrijk, wat vraag jij? Aan het einde van het gesprek is vaak ruimte voor jou om vragen te stellen. Maar ook tijdens het gesprek komt het goed over om af en toe op onderwerpen in te haken met een wedervraag. Dit laat zien dat je geïnteresseerd bent. Natuurlijk heb je het lijstje met punten die je op de website of online gevonden hebt.
Waar kun je op letten in het gesprek:
- De functie: Hoe zullen je werkzaamheden eruit komen te zien? Welke verantwoordelijkheden krijg je? Hoe zien je targets eruit? Wat zou je eerste opdracht zijn?
- Het bedrijf: Hoe kun je de cultuur omschrijven? Wat zijn de toekomstplannen van het bedrijf? Wat gebeurd er tijdens de lunch? Tegen welke uitdagingen loopt het bedrijf op?
- Evaluaties en doorgroeimogelijkheden: Hoe en wanneer vinden beoordelingen plaats? Is er opleidingsbudget en krijg ik hier ook tijd voor? Welke doorgroeimogelijkheden heeft de functie? Zijn er mentoren binnen het bedrijf?
Een sterke manier om het gesprek te beëindigen is met de volgende vraag: Hebben jullie zelf nog twijfels of vragen over mijn geschiktheid voor deze functie? Je stelt jezelf hierbij zeer kwetsbaar op, je vraagt immers naar mogelijke afwijsredenen. Maar dit biedt ook mogelijkheden om deze redenen te ontkrachten. Als de tegenpartij bijvoorbeeld aangeeft te denken dat je ervaring met programma X of Y mist, kun je nogmaals benadrukken dat je een snelle leerling bent, en je dit indien nodig ook in je vrije tijd wilt oppakken.
You can’t fake passion
